Sağlık açısından çok önemli olan proteinler, vücudun yapı taşlarındandır. Dokuların ve hücrelerin yenilenmesinde yer alan protein, çocukların gelişiminde olduğu gibi insanların yaşamını devam ettirebilmesi için gerekli olan enerji ve hücre onarımı için de şarttır. Proteinler, saç telinden tırnaklara kadar tüm hücrelerde fonksiyonel görevler yapar. Bağışıklık sistemi için savaşan yapıların oluşumunda, vücutta önemli görevleri olan hormon ve enzim yapımında, kasların ve kalojenlerin yapımında proteinler önemli görevler üstlenirler. Proteinler sindirim esnasında amino asitlere parçalanır ve insan yaşamının sağlıklı sürdürülebilmesi için bu amino asitlere ihtiyacı vardır. Bazı amino asitleri vücut kendisi üretir ve dışarıdan almaya ihtiyaç kalmaz. Ancak, bazılarını da muhakkak dışarıdan besin yoluyla almak gerekir. Hayvansal proteinler ve bitkisel proteinler farklı değerler taşır. Her ikisi de sağlık için gereklidir. Günlük en az 1 – 2 öğünde protein yönünden zengin besinler tüketilmelidir. Öncelikle hayvansal protein ve bitkisel proteini ayrı ayrı ele alalım:
Hayvansal Protein: Proteinler vücudun ihtiyaç duyduğu amino asitleri karşılamak için önemlidir ve hayvansal gıdalardan alınan protein bu amino asit ihtiyacını yüksek oranda karşılamaktadır. Hayvansal protein kaynakları denince ilk akla gelen kırmızı ettir. Kırmızı et tüketirken miktarına ve kalitesine dikkat etmek gerekir. Çünkü kırmızı etin fazla tüketimi kolesterolü yükseltebilir ve çeşitli kalp rahatsızlıklarına yol açabilir. Beyaz et ürünleri de protein bakımından zengin hayvansal gıdalardır. Tavuk, hindi, balık gibi beyaz etler sağlık için faydalıdır. Özellikle doğru yöntemlerle pişirilen balık, omega 3 ve B12 vitaminleri bakımından çok önemlidir. Bunlar dışında kalan salam, sosis, sucuk gibi işlenmiş et ürünleri, sağlığı tehdit eden ürünler olduğu için tavsiye edilmemektedir.
Bitkisel Protein: Et yemeyi çok sevmeyen veya vejetaryen beslenen kişiler için protein kaynakları hayvansal gıdalara alternatif olarak bitkisel besinlerden sağlanabilir. Hayvansal gıdalar kadar yoğun amino asit içermeseler de protein yönünden zengin bitkisel gıdalar vardır. Bunlar içerisinde soya ürünleri, nohut, fasulye, mercimek gibi baklagiller, bazı tahıllar ve yemişler sıralanabilir.
Yetişkin bir insanın günde 45 – 55 gr kadar protein alması gerekmektedir. Çocuklarda ise yaş aralığına göre değişmekle beraber 22 -30 gr arası protein almak gereklidir.
Protein bakımından zengin olan yiyecekleri tek tek incelemek gerekirse:
Bu örnekler çoğaltılabilir. Hemen her besinde az veya çok protein olduğunu varsayabiliriz ma genel olarak yiyeceklerin ne kadar protein içerdiği konusunda fikir sahibi olursak daha dengeli beslenebiliriz. Yukardaki besinler protein bakımından en zengin besinler olarak bilinmektedir. Bunların dışında, yoğurt, süt, peynir, brokoli, brüksel lahanası, tam buğday ekmeği, kabak çekirdeği, kinoa, ton balığı, kırmızı mercimek, yulaf, köy peyniri gibi besinlerde de protein bulunmaktadır ve her biri dengeli beslenme düzeni içerisinde yer almalıdır. Bu besinler içerisinde protein miktarları kendi içerisinde bile farklılık gösterebilir. Örneğin, yumuşak bir peynirde bulunan protein miktarı tulum gibi sert peynirlerdeki oranın nerdeyse yarısı kadardır.